Nowa generacja roślin modyfikowanych genetycznie
15 lipca, 2023, Redakcja. Źródło: Politico
Niebawem przekonamy się, czy Europa jest gotowa na nową generację roślin modyfikowanych genetycznie
Komisja Europejska finalizuje prace nad uchwałą, która ma potencjał zmienić krajobraz rolnictwa w Europie. Propozycja ta dotyczy legalizacji upraw modyfikowanych laboratoryjnie, co wywołuje kontrowersje i stawia przeciwko sobie międzynarodowe firmy zajmujące się produkcją żywności i obrońców środowiska oraz drobnych rolników.
Obecnie obowiązujące restrykcyjne przepisy unijne dotyczące GMO stawiają bardzo wysokie wymagania dla uprawy roślin modyfikowanych genetycznie, jednocześnie pozwalając poszczególnym krajom na zakazywanie ich uprawy, nawet po udowodnieniu, że są one bezpieczne. Nowe prawo ma na celu ograniczenie biurokracji i ułatwienie dostępu do rynku dla roślin hodowanych przy użyciu "nowych technik genomowych" (NGT), takich jak CRISPR-Cas9, które pozwalają ukierunkować zmiany genetyczne bez konieczności wprowadzania materiału genetycznego spoza puli genowej hodowców.
Wspierające proponowane zmiany międzynarodowe koncerny takie jak Bayer czy Syngenta, wraz z mniejszymi firmami, naukowcami i grupami rolników, argumentują, że UE ryzykuje pozostanie w tyle za resztą świata, jeśli chodzi o wykorzystanie nowych upraw o specjalnych cechach. Te zmodyfikowane genetycznie rośliny mogą być bardziej pożywne, wydajne i lepiej przystosowane do zmieniającego się klimatu, co jest kluczowe w walce z wyzwaniami związanymi z żywnością i środowiskiem.
Jednak przeciwko tym zmianom występują zieloni prawodawcy, grupy obrońców środowiska, rolnicy ekologiczni i drobni rolnicy, a także ponad 400 tysięcy obywateli UE, którzy podpisali petycję przeciwko deregulacji "nowych GMO". Ich obawy dotyczą zwiększenia kontroli nad rynkiem rolniczym przez międzynarodowe korporacje, które mogą ubiegać się o patenty na uprawy, które można by było uzyskać za pomocą tradycyjnych metod hodowli. Istnieje także obawa, że rośliny modyfikowane genetycznie mogą stanowić zagrożenie dla produkcji niezmodyfikowanej genetycznie oraz ekologicznej.
Zwolennicy nowego prawa twierdzą, że rośliny NGT istnieją już od niespełna dekady, a badania nad ich bezpieczeństwem są prowadzone systematycznie. Jednak grupy przeciwników argumentują, że wciąż nie ma pełnej pewności co do ich wpływu na zdrowie ludzi i środowisko, dlatego ostrożność powinna pozostać kluczowym elementem regulacji.
Projekt ustawy proponuje również zniesienie obowiązku oznaczania żywności jako "GMO" dla "konwencjonalnych" roślin, które zostały zmodyfikowane za pomocą NGT i są uznawane za równoważne z uprawami uzyskanymi tradycyjnymi metodami hodowlanymi. To posunięcie ma na celu uproszczenie procedur i zniesienie nadmiernych ograniczeń, ale także budzi obawy wśród przeciwników, którzy uważają, że konsumenci powinni nadal mieć prawo do pełnej informacji o pochodzeniu i procesie produkcji żywności.
Komisja Europejska planuje ujawnić propozycję nowego prawa dotyczącego upraw modyfikowanych genetycznie w ramach programu środowiskowego i zrównoważonego rozwoju Zielonego Ładu. W pakiecie znajdą się także inne przepisy związane z zdrowiem gleby, redukcją odpadów żywnościowych i tekstyliów oraz regulacją nasion i materiału rozmnożeniowego roślinnego i leśnego.
Decyzja w sprawie legalizacji nowych technologii edycji genów w uprawach w całej Unii Europejskiej będzie miała dalekosiężne konsekwencje dla przyszłości rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego w Europie. Zadanie, które stoi przed decydentami, jest niezwykle trudne i wymaga uwzględnienia zarówno aspektów ekonomicznych, jak i ekologicznych, w kontekście globalnych wyzwań związanych z żywnością i środowiskiem. Ostateczna decyzja powinna uwzględniać zarówno potrzeby rolników, jak i konsumentów, a także dbać o ochronę środowiska i bioróżnorodności. Czy Europa jest gotowa na tę nową generację roślin modyfikowanych genetycznie? Odpowiedź na to pytanie będzie miała wpływ na przyszłość naszego kontynentu.
